Definitie fytotherapie

De moderne definitie van fytotherapie is het behandelen, verminderen of voorkomen van aandoeningen bij mens en dier met geneeskrachtige planten, delen van planten (bladeren, bloemen, zaden, wortels) en de bereidingen daarvan.

Een hele mond vol. Dat kan echter niet anders vanwege de belangrijke criteria. Die gaan over:

• de kwaliteit van de plant en de bereiding daarvan
• de werkzaamheid van de plant en van de bereidingen
• de veiligheid van de plant en de bereidingen

Fytotherapie en het verschil met andere kruidentherapieën

Wat is een fytotherapeut?

Kruidengeneesmiddel of voedingssupplement

Informatie op verpakkingen van kruidenproducten

Zelfzorg of professionele zorg?

Fytotherapie en het verschil met andere kruidentherapieën

Aromatherapie, gemmotherapie en bachbloesemtherapie maken allemaal gebruik van kruiden. Toch zijn er belangrijke verschillen met fytotherapie. Bij gemmotherapie wordt alleen gebruik gemaakt van de knoppen of jonge loten. Aromatherapie maakt gebruik van het geurende deel van een kruid: de etherische olie. Bachbloesemtherapie is niet gebaseerd op fytotherapie, maar op energetische principes waarbij de bloesems van planten geassocieerd worden met specifieke gemoedstoestanden.

Homeopathie of fytotherapie

Er is ook een verschil tussen homeopathie en fytotherapie. Fytotherapie werkt met het pure kruid. Homeopathie werkt met verdunde en geschudde preparaten, waaronder kruiden. In de zogenaamde antroposofische middelen wordt eveneens gebruik gemaakt van het verdunnen en dynamiseren, dus ook die toepassing is anders dan de fytotherapie.

↑ Terug naar boven

Wat is een fytotherapeut?

Natuurgeneeskundigen, antroposofische artsen, sommige huisartsen, herboristen (kruidenkundigen) en complementair werkende therapeuten schrijven kruiden voor en geven professioneel advies. Kijk hier voor een overzicht van behandelaars en specialisten op het gebied van fytotherapie.

Het beroep fytotherapeut is in Nederland geen beschermd beroep. Iedereen mag zich fytotherapeut of herborist noemen. Beoefenaars van de kruidengeneeskunde zijn in de regel aangesloten bij een van de verschillende beroepsverenigingen voor de natuurgeneeskunde, bijvoorbeeld:

• Beroepsvereniging voor Natuurgeneeskundig werkende Professionals NWP
• Landelijke Vereniging Natuurgeneeskundig Therapeuten LVNT
• Vereniging ter Bevordering van Alternatieve Geneeswijze VBAG
• Artsen Vereniging Integrale Geneeskunde AVIG
• Beroeps- en Belangenvereniging Orthomoleculaire Geneeskunde MBOG
• Vereniging van Kruidenkundigen Herboristengilde

Deze beroepsverenigingen stellen eisen aan hun leden. De eisen verschillen per beroepsvereniging.  Het gaat om bijvoorbeeld medische basiskennis op basis van de PLATO-eisen. In de PLATO-eisen staat welke medische en psychosociale basiskennis een behandelaar moet hebben. Dat is kennis op hbo-niveau, bijvoorbeeld over de anatomie van het menselijk lichaam. Een deel van deze zorgprofessionals is lid van de Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie NVF. De NVF is een wetenschappelijke vereniging voor fytotherapie.

Kruiden kunnen vanuit verschillende benaderwijzen voorgeschreven worden. Een acupuncturist zal vanuit de traditionele Chinese geneeskunde kruiden op een andere manier inzetten dan een behandelaar in de uit India afkomstige Ayurveda. Op deze website gaan we uit van het gebruik zoals we dat kennen in de Europees-Westerse (volks)traditie en gebruik op basis van wetenschappelijke kennis.

Kruiden lenen zich ook goed voor zelfzorg, mits de klachten licht en van voorbijgaande aard lijken te zijn.

↑ Terug naar boven

Kruidengeneesmiddel of voedingssupplement

Het is enigszins verwarrend: een kruidenmiddel kan in Nederland zowel een geneesmiddel, een voedingssupplement als een kruidenpreparaat zijn. Een klein aantal geneeskruiden waarvoor voldoende wetenschappelijk bewijs van werkzaamheid bestaat, is geregistreerd als geneesmiddel. Een kruidenmiddel kan in Nederland ook geregistreerd worden als het kruid in Europa minstens dertig jaar aantoonbaar veilig gebruikt wordt.

Kijk hier voor meer informatie van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen over geregistreerde kruidengeneesmiddelen.

De meeste kruidenmiddelen in Nederland zijn echter verkrijgbaar als voedingssupplement. In voedingssupplementen kunnen behalve kruiden ook andere actieve stoffen voor je gezondheid zitten; die zijn bedoeld als aanvulling op de voeding. Meestal zijn dat vitamines en mineralen, maar het kunnen ook visolie en probiotica zijn. Vaak gaat het om samengestelde producten met meerdere ingrediënten.

Voedingssupplementen die alleen uit kruiden bestaan, kunnen ook kruidenpreparaat genoemd worden. Voor kruidenpreparaten gelden extra veiligheidseisen.

Voedingssupplementen en kruidenpreparaten zijn vrij verkrijgbaar onder de (voedings)warenwet. Je hebt geen recept nodig, maar ze komen ook niet in aanmerking voor vergoeding van de zorgverzekeraar.

↑ Terug naar boven

Informatie op verpakkingen van kruidenproducten

Bij een geregistreerd kruidengeneesmiddel mag op de verpakking staan voor welke medische aandoening het product gebruikt kan worden.

Door wetgeving mag op de verpakking van de meeste voedingssupplementen niet staan waarvoor het gebruikt kan worden, tenzij veel wetenschappelijke onderbouwing beschikbaar is. Om consumenten te beschermen mag er geen onjuiste informatie op de verpakking staan. Soms kun je op de verpakking van een kruidenpreparaat toch lezen waarvoor het bedoeld is. In zo’n geval is nog geen besluit genomen of de indicatie op de verpakking vermeld mag blijven.

Wat in ieder geval wel op de verpakking moet staan van zowel een voedingssupplement als een kruidenpreparaat is een gebruiks- en doseringsadvies. Ook moet duidelijk op het etiket staan welke stoffen erin zitten.

Wil je meer weten over wetgeving van voedingssupplementen en kruidenpreparaten? De Voedsel- en Warenautoriteit heeft meer informatie over wetgeving.

↑ Terug naar boven

Zelfzorg of professionele zorg?

Met zelfzorg wordt het gebruik van zelfzorgmiddelen bedoeld. Het gaat om producten die je zonder recept kunt kopen bij de natuurwinkel, drogist of supermarkt. Je gebruikt bij zelfzorg deze middelen voor je klachten zonder het advies van een deskundige.

Kruiden lenen zich goed voor zelfzorg, mits de klachten licht en van voorbijgaande aard lijken te zijn. Kruiden hebben een geneeskrachtige werking en kunnen ingezet worden bij veel verschillende aandoeningen. Zelf dokteren kan en wordt wijdverbreid toegepast, maar sommige klachten lenen zich niet voor zelfzorg.

Bij welke klachten kun je zelf ‘dokteren’ en wanneer kun je beter professionele hulp zoeken? Het is niet makkelijker daar een kant-en-klaar antwoord op te geven, maar je kunt de volgende richtlijnen aanhouden:

Geen zelfzorg maar professionele zorg…

• als je zelf niets van gezondheid afweet
• als je niet weet waar je klachten vandaan komen of wat ze betekenen
• als je je klachten al lang hebt, en je bent er nog nooit voor naar een dokter geweest
• als klachten met bloed gepaard gaan
• bij baby’s, kinderen en ouderen
• als je – wanneer je eerlijk tegenover jezelf bent – weet of voelt dat je eigenlijk naar de dokter moet, maar het niet doet
• als je reguliere medicijnen gebruikt
• bij zwangerschap

↑ Terug naar boven

Definitie fytotherapie

De moderne definitie van fytotherapie is het behandelen, verminderen of voorkomen van aandoeningen bij mens en dier met geneeskrachtige planten, delen van planten (bladeren, bloemen, zaden, wortels) en de bereidingen daarvan.

Een hele mond vol. Dat kan echter niet anders vanwege de belangrijke criteria. Die gaan over:

• de kwaliteit van de plant en de bereiding daarvan
• de werkzaamheid van de plant en van de bereidingen
• de veiligheid van de plant en de bereidingen

Fytotherapie en het verschil met andere kruidentherapieën

Wat is een fytotherapeut?

Kruidengeneesmiddel of voedingssupplement

Informatie op verpakkingen van kruidenproducten

Zelfzorg of professionele zorg?

Fytotherapie en het verschil met andere kruidentherapieën

Aromatherapie, gemmotherapie en bachbloesemtherapie maken allemaal gebruik van kruiden. Toch zijn er belangrijke verschillen met fytotherapie. Bij gemmotherapie wordt alleen gebruik gemaakt van de knoppen of jonge loten. Aromatherapie maakt gebruik van het geurende deel van een kruid: de etherische olie. Bachbloesemtherapie is niet gebaseerd op fytotherapie, maar op energetische principes waarbij de bloesems van planten geassocieerd worden met specifieke gemoedstoestanden.

Homeopathie of fytotherapie

Er is ook een verschil tussen homeopathie en fytotherapie. Fytotherapie werkt met het pure kruid. Homeopathie werkt met verdunde en geschudde preparaten, waaronder kruiden. In de zogenaamde antroposofische middelen wordt eveneens gebruik gemaakt van het verdunnen en dynamiseren, dus ook die toepassing is anders dan de fytotherapie.

↑ Terug naar boven

Wat is een fytotherapeut?

Natuurgeneeskundigen, antroposofische artsen, sommige huisartsen, herboristen (kruidenkundigen) en complementair werkende therapeuten schrijven kruiden voor en geven professioneel advies. Kijk hier voor een overzicht van behandelaars en specialisten op het gebied van fytotherapie.

Het beroep fytotherapeut is in Nederland geen beschermd beroep. Iedereen mag zich fytotherapeut of herborist noemen. Beoefenaars van de kruidengeneeskunde zijn in de regel aangesloten bij een van de verschillende beroepsverenigingen voor de natuurgeneeskunde, bijvoorbeeld:

• Beroepsvereniging voor Natuurgeneeskundig werkende Professionals NWP
• Landelijke Vereniging Natuurgeneeskundig Therapeuten LVNT
• Vereniging ter Bevordering van Alternatieve Geneeswijze VBAG
• Artsen Vereniging Integrale Geneeskunde AVIG
• Beroeps- en Belangenvereniging Orthomoleculaire Geneeskunde MBOG
• Vereniging van Kruidenkundigen Herboristengilde

Deze beroepsverenigingen stellen eisen aan hun leden. De eisen verschillen per beroepsvereniging.  Het gaat om bijvoorbeeld medische basiskennis op basis van de PLATO-eisen. In de PLATO-eisen staat welke medische en psychosociale basiskennis een behandelaar moet hebben. Dat is kennis op hbo-niveau, bijvoorbeeld over de anatomie van het menselijk lichaam. Een deel van deze zorgprofessionals is lid van de Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie NVF. De NVF is een wetenschappelijke vereniging voor fytotherapie.

Kruiden kunnen vanuit verschillende benaderwijzen voorgeschreven worden. Een acupuncturist zal vanuit de traditionele Chinese geneeskunde kruiden op een andere manier inzetten dan een behandelaar in de uit India afkomstige Ayurveda. Op deze website gaan we uit van het gebruik zoals we dat kennen in de Europees-Westerse (volks)traditie en gebruik op basis van wetenschappelijke kennis.

Kruiden lenen zich ook goed voor zelfzorg, mits de klachten licht en van voorbijgaande aard lijken te zijn.

↑ Terug naar boven

Kruidengeneesmiddel of voedingssupplement

Het is enigszins verwarrend: een kruidenmiddel kan in Nederland zowel een geneesmiddel, een voedingssupplement als een kruidenpreparaat zijn. Een klein aantal geneeskruiden waarvoor voldoende wetenschappelijk bewijs van werkzaamheid bestaat, is geregistreerd als geneesmiddel. Een kruidenmiddel kan in Nederland ook geregistreerd worden als het kruid in Europa minstens dertig jaar aantoonbaar veilig gebruikt wordt.

Kijk hier voor meer informatie van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen over geregistreerde kruidengeneesmiddelen.

De meeste kruidenmiddelen in Nederland zijn echter verkrijgbaar als voedingssupplement. In voedingssupplementen kunnen behalve kruiden ook andere actieve stoffen voor je gezondheid zitten; die zijn bedoeld als aanvulling op de voeding. Meestal zijn dat vitamines en mineralen, maar het kunnen ook visolie en probiotica zijn. Vaak gaat het om samengestelde producten met meerdere ingrediënten.

Voedingssupplementen die alleen uit kruiden bestaan, kunnen ook kruidenpreparaat genoemd worden. Voor kruidenpreparaten gelden extra veiligheidseisen.

Voedingssupplementen en kruidenpreparaten zijn vrij verkrijgbaar onder de (voedings)warenwet. Je hebt geen recept nodig, maar ze komen ook niet in aanmerking voor vergoeding van de zorgverzekeraar.

↑ Terug naar boven

Informatie op verpakkingen van kruidenproducten

Bij een geregistreerd kruidengeneesmiddel mag op de verpakking staan voor welke medische aandoening het product gebruikt kan worden.

Door wetgeving mag op de verpakking van de meeste voedingssupplementen niet staan waarvoor het gebruikt kan worden, tenzij veel wetenschappelijke onderbouwing beschikbaar is. Om consumenten te beschermen mag er geen onjuiste informatie op de verpakking staan. Soms kun je op de verpakking van een kruidenpreparaat toch lezen waarvoor het bedoeld is. In zo’n geval is nog geen besluit genomen of de indicatie op de verpakking vermeld mag blijven.

Wat in ieder geval wel op de verpakking moet staan van zowel een voedingssupplement als een kruidenpreparaat is een gebruiks- en doseringsadvies. Ook moet duidelijk op het etiket staan welke stoffen erin zitten.

Wil je meer weten over wetgeving van voedingssupplementen en kruidenpreparaten? De Voedsel- en Warenautoriteit heeft meer informatie over wetgeving.

↑ Terug naar boven

Zelfzorg of professionele zorg?

Met zelfzorg wordt het gebruik van zelfzorgmiddelen bedoeld. Het gaat om producten die je zonder recept kunt kopen bij de natuurwinkel, drogist of supermarkt. Je gebruikt bij zelfzorg deze middelen voor je klachten zonder het advies van een deskundige.

Kruiden lenen zich goed voor zelfzorg, mits de klachten licht en van voorbijgaande aard lijken te zijn. Kruiden hebben een geneeskrachtige werking en kunnen ingezet worden bij veel verschillende aandoeningen. Zelf dokteren kan en wordt wijdverbreid toegepast, maar sommige klachten lenen zich niet voor zelfzorg.

Bij welke klachten kun je zelf ‘dokteren’ en wanneer kun je beter professionele hulp zoeken? Het is niet makkelijker daar een kant-en-klaar antwoord op te geven, maar je kunt de volgende richtlijnen aanhouden:

Geen zelfzorg maar professionele zorg…

• als je zelf niets van gezondheid afweet
• als je niet weet waar je klachten vandaan komen of wat ze betekenen
• als je je klachten al lang hebt, en je bent er nog nooit voor naar een dokter geweest
• als klachten met bloed gepaard gaan
• bij baby’s, kinderen en ouderen
• als je – wanneer je eerlijk tegenover jezelf bent – weet of voelt dat je eigenlijk naar de dokter moet, maar het niet doet
• als je reguliere medicijnen gebruikt
• bij zwangerschap

↑ Terug naar boven